WikiDer > Kalapuyan tillari
Kalapuyan languages
| Kalapuya | |
|---|---|
| Etnik kelib chiqishi | Kalapuya xalqi |
| Geografik tarqatish | Shimoli g'arbiy Oregon |
| Lingvistik tasnif | Penutian ?
|
| Glottolog | kala1402[1] |
 | |
Kalapuyan (shuningdek Kalapuya) kichik yo'q bo'lib ketgan tillar oilasi deb aytilgan Willamette Valley ning G'arbiy Oregon, Qo'shma Shtatlar. Uch tildan iborat.[2]
Oilaviy bo'linish
Kalapuyan iborat
- 1. Shimoliy Kalapuya † (shuningdek, nomi bilan tanilgan Tualatin–Yamxill)
- 2. Markaziy Kalapuya † (shu jumladan, bir nechta dialektlar Santyam)
- 3. Yonkalla † (shuningdek, janubiy deb nomlanadi Kalapuya)
Genetik munosabatlar
Sharq yo'llari bo'ylab Kalapuyan so'zlari bilan o'yib yozilgan toshlardan biri Alton Beyker Park yilda Evgeniya, Oregon; bu yonidagi Willamette daryosi: Whilamut (ma'nosi, Daryo to'lqinlanib tez oqadigan joyda)
Kalapuyan odatda har xil bilan bog'liq Penutian takliflar, dastlab an Oregon Penutian bilan birga filial Takelma, Siuslav, Alsea va Coosan.[3] Takelma bilan alohida munosabatlar taklif qilingan va birgalikda "Takelma – Kalapuyan"yoki" Takelman "oilasi.[4][5][6][7] Biroq, Tarpent & Kendall tomonidan nashr etilmagan maqola (1998)[8] Takelma va Kalapuyanning juda xilma-xil morfologik tuzilmalari tufayli bu aloqani asossiz deb topadi.
Proto-til
Quyida Shipley (1970) tomonidan Proto-Kalapuyan rekonstruktsiyasining ro'yxati keltirilgan:[9]
yo'q. yaltiroq Proto-Kalapuyan 1 barchasi * pu- 2 yomon * xasxa 3 katta * pala 4 qush * twi (ː) taxminan 5 tishlamoq * yiːk 6 qora * muː 7 qon * nu 8 puflamoq * puː- 9 suyak * ca 10 kuyish * y- 11 sovuq * tuːku 12 kel * ma- 13 kel - 14 kesilgan - 15 qazish * hu- 16 it * tal 17 ichish * kʷh- 18 quruq * chakkaluː 19 xira * tu- 20 chang * skuːp 21 er * nuwa 22 yemoq * kʷVnafu 23 tuxum * pha 24 ko'z * kʷhillaːk, * kʷhalliːk 25 yiqilish 26 ota * -fa- 27 ota * maːma 28 qo'rquv * n- 29 qo'rquv * yakla 30 patlar * lunka 31 oz * puː (n) 32 besh * waːn 33 gul * puːk 34 to'rt * tapa 35 meva * qayna 36 berish * tiː 37 yaxshi * suː 38 o't * luːkʷa 39 yashil * ci- 40 ichaklar * niːya 41 soch, bosh * kʷaː 42 qo'l * laːkʷa 43 u * kʷawk 44 eshitish * kapt 45 yurak * -uːna 46 og'ir * kayt 47 issiq * ːUːk 48 Men * chi 49 muz * tic 50 o'ldirmoq * tah- 51 bilish * yukhu 52 ko'l * paːɫ 53 barg * taxVɫ 54 chap * kay 55 jigar * panja 56 uzoq * puːs 57 suyak * t- 58 kishi * ːUːyhi 59 ko'p - 60 go'sht * muːkhi, * muːkhi 61 Ona * naːna 62 tog * maːfuː 64 ism * kʷat 65 bo'yin * puː- -k 66 yangi * pa (n) ɫa 67 burun * nuːna 68 emas * waːnk 69 eski * yuː (k) 70 bitta - 71 boshqa * wana 72 yo'l * kawni 73 shaxs * mim 74 teshmoq * twa- 75 Durang * t- 76 qizil * c- -l 77 daryo * kal 78 arqon * kal 79 dumaloq * (wi) luː 80 tupurik * ta (w) f 81 demoq * na (ka) 82 dengiz * minlak 83 qarang * huːthu 84 tikmoq * -aːkʷaː (t) 85 qisqa * -u (w) pna 86 qo'shiq ayt * kawt 87 o'tirish * tastu 88 o'tirish * yuː 89 osmon * yank 90 uxla, yolg'on * yo'l 91 hid * h- 92 ilon * (t) kaː 93 qor * -uː (p) paː (y) k 94 Split * plVk 95 turish * taːp 96 tosh * taː 97 To'g'riga * yalk 98 emish - 99 quyosh * pyan 100 shishiradi * kuːf 101 suzish * kʷay (n) 102 quyruq * tkuː 103 ular * k (ʷ) i (n) nVk 104 qalin * fip 105 ingichka * kliʔk 106 o'ylang * m- -t 107 bu * kʷus (a) 108 bu * haːs (a) 109 sen * maː (ha) 110 uchta * psin 111 otish * kavi 112 taqish * takt 113 til - 114 tish * ti 115 daraxt * watVk 116 ikkitasi * kaːmi 117 yurish * ːIːti 118 yuvish * kaw (a) ɫ 119 yuvish * cawC 120 suv * pk (y) aː 121 biz * stuː 122 nima * ʔa (k) kaː 123 oq * maw 124 shamol * -iːʈwa 125 qanot * wa (ː) n 126 siz * mV (t) tiː 127 yil * miːcwa
Adabiyotlar
- ^ Xammarstrom, Xarald; Forkel, Robert; Xaspelmat, Martin, nashr. (2017). "Kalapuyan". Glottolog 3.0. Jena, Germaniya: Maks Plank nomidagi Insoniyat tarixi fanlari instituti.
- ^ Berman, H. (1990). Kalapuya tarixiy fonologiyasining konturi. Xalqaro Amerika tilshunoslik jurnali, 56(1), 27-59.
- ^ Sapir, E. (1921). Ildizning xarakterli penutian shakli. Xalqaro Amerika tilshunoslik jurnali, 2(1/2), 58-67.
- ^ Frachtenberg, L. (1918). Takelman, Kalapuyan va Chinokan leksikografiyasidagi qiyosiy tadqiqotlar, dastlabki ish. Xalqaro Amerika tilshunoslik jurnali, 1(2), 175-182.
- ^ Swadesh, M. (1965). Kalapuya va Takelma. Xalqaro Amerika tilshunoslik jurnali, 31(3), 237-240.
- ^ Shipley, V. (1969). Proto-Takelman. Xalqaro Amerika tilshunoslik jurnali, 35(3), 226-230.
- ^ Kendall, D. (1997). Takelma fe'l: Proto-Takelma-Kalapuyan tomon. Xalqaro Amerika tilshunoslik jurnali, 63(1), 1-17.
- ^ keltirilgan: Mithun, Marianne. (1999). Mahalliy Shimoliy Amerikaning tillari, 432-433-betlar. Kembrij: Kembrij universiteti matbuoti.
- ^ Shipli, Uilyam. 1970. Proto-Kalapuyan. Swanson, Jr., Earl H. (tahrir), G'arbiy Shimoliy Amerikaning tillari va madaniyati, 97-106. Pocatello: Aydaho shtati universiteti matbuoti.
Qo'shimcha o'qish
- Kempbell, Layl. (1997). Amerika hind tillari: tub Amerika tarixiy lingvistikasi. Nyu York: Oksford universiteti matbuoti. ISBN 0-19-509427-1.
- Goddard, Ives (Ed.). (1996). Tillar. Shimoliy Amerika hindulari uchun qo'llanma (W. C. Sturtevant, General Ed.) (17-jild). Vashington, D. C .: Smitson instituti. ISBN 0-16-048774-9.
- Jeykobs, Melvill (1945). Kalapuya matnlari. Vashington universiteti antropologiya bo'yicha nashrlar. 11-jild. Sietl: Vashington universiteti.
- Mitun, Marianne. (1999). Mahalliy Shimoliy Amerikaning tillari. Kembrij: Kembrij universiteti matbuoti. ISBN 0-521-23228-7 (hbk); ISBN 0-521-29875-X.
- Sturtevant, Uilyam C. (Ed.) (1978 yildan hozirgi kungacha). Shimoliy Amerika hindulari uchun qo'llanma (1-20-jild). Vashington, D.C .: Smitson instituti. (1-3, 16, 18-20-jildlar hali nashr etilmagan).
Tashqi havolalar
 | Vikilug'at da qayta tiklangan shakllar ro'yxati mavjud Ilova: Proto-Kalapuyan rekonstruksiyasi |
- Santiam Kalapuyaning og'zaki morfologiyasi (Shimoliy-g'arbiy tilshunoslik jurnali)
Oregon tarixidagi mahalliy xalqlar | ||
|---|---|---|
| Mavzular |  | |
| Tadbirlar | ||
| Joylar | ||
| Odamlar | ||
| Oregon tarixi | ||