WikiDer > Ralte tili
| Ralte | |
|---|---|
| Mintaqa | Hindiston |
| Etnik kelib chiqishi | Mizo [1] |
Mahalliy ma'ruzachilar | 900 (2007)[2] |
| Til kodlari | |
| ISO 639-3 | ral |
| Glottolog | ralt1242[3] |
Ralte a Kuki-chin tili ning Hindiston. Mingdan kam Ralte odamlar tilda gapirish.
Geografik taqsimot
Ralte quyidagi joylarda gaplashadi (Etnolog).
- Mizoram (asosan Aizavl tumaniva shuningdek, tarqalib ketgan Lunglei tumani va Chimtuipui tumani)
- Manipur
- Jampui tepaligi, Shimoliy Tripura tumani, Tripura
Lug'at
Quyida qiyosiy Shvetsiya ro'yxatlari Raltening, Mizova Tedim Otsukadan (2016).
| Yo'q | Yorqin | Ralte | Mizo | Tedim |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Men | kei˩ | kei˩˥ | kei˩˥ |
| 2. | sen | naŋ˩ | naŋ˩˥ | naŋ˩˥ |
| 3. | u | a˩maʔ˥ | a˥maʔ˩ | a˥maʔ˩ |
| 4. | biz | kei˩muʔ˥ | kei˩nī˥˩ | kou˥˩ |
| 5. | siz | naŋ˩muʔ˥ | naŋ˩nī˥˩ | yo'q |
| 6. | ular | a˩muʔ˥ | an˩nī˥˩ | ˥māu˥˩ |
| 7. | bu | hī˩hiʔ˥ | hei˥˩hi˥ | salom |
| 8. | bu | touhi˩˥ | kʰā˥˩kʰa˥ | tuaʔ˥ |
| 9. | Bu yerga | salom | heta˥ | salom |
| 10. | U yerda | tou˥˩vaʔ˩ | so˥taʔ˩ | xuaʔ˥ |
| 11. | JSSV | kū˩˥hā˩˥ | tu˩ŋē˥˩ | kua˥˩ |
| 12. | nima | ˩˥hā˩˥ | e˩ŋē˥˩ | baŋ˥˩ |
| 13. | qayerda | kʰoi˥˩aʔ˩hā˩˥ | kʰoi˥˩aʔ˩ŋē˥˩ | koi˩˥aʔ˩ |
| 14. | qachon | ī˩˥tik˩lāi˥˩ | eŋ˩tik˩lāi˥ | cik˩ciaŋ˥˩ |
| 15. | Qanaqasiga | ī˩tin˥˩hā˩˥ | eŋ˩tin˥ŋē˥˩ | baŋ˥˩cī˩ |
| 16. | emas | ou˥˩ | lou˩ | lou˥˩ |
| 17. | barchasi | ˩rēŋ˩in˥˩ | a˩vāi˩˥ | a˩vek˥pī˩˥ |
| 18. | ko'p | tam˩ | tam˩˥ | tam˩˥ |
| 19. | biroz | ˩kʰen˥˩ | a˩ṭʰen˥ | pōl˧xat˥ |
| 20. | oz | tōm˥˩ | tlēm˥ | tōm˧ |
| 21. | boshqa | daŋ˩ | daŋ˩˥ | daŋ˩˥ |
| 22. | bitta | pa˩kʰat˥ | pa˩kʰat˩ | xat˩ |
| 23. | ikkitasi | pa˩niʔ˥ | pa˩n̥niʔ˩ | niʔ˩ |
| 24. | uchta | pa˩tʰum˥˩ | pa˩tʰum˥ | tʰum˧ |
| 25. | to'rt | pa˩lī˥˩ | pa˩lī˥ | lī˧ |
| 26. | besh | pa˩ŋā˥˩ | pa˩ŋā˥ | ŋā˧ |
| 27. | katta | lian˩˥ | lian˩ | lian˥˩ |
| 28. | uzoq | sāu˩ | sei˥ | sāu˩˥ |
| 29. | keng | zāu˥˩ | zāu˥ | zai˩˥ |
| 30. | qalin | saʔ˩ | cʰaʔ˩ | saʔ˩ |
| 31. | og'ir | urish˩ | rit˩ | ˩ik˩ |
| 32. | kichik | nēu˩ | tē˩˥ | nēu˩˥ |
| 33. | qisqa | tōi˩ | tōi˩˥ | tom˩˥ |
| 34. | tor | zīm˥˩ | zīm˥ | toi˩˥ |
| 35. | ingichka | pan˥˩ | pan˥ | pā˩˥ |
| 36. | ayol | meisia˩ | m̥mei˩cʰia˥˩ | nu˩mei˩ |
| 37. | kishi | pa˩sal˩ | mi˩pā˩ | pa˩sal˩˥ |
| 38. | inson | mi˩hiŋ˥˩ | mi˩ɕiŋ˥ | mihiŋ˧ |
| 39. | bola | nau˥˩paŋ˩ | nau˥paŋ˩˥ | nāu˧paŋ˩˥ |
| 40. | xotin | zī˥˩ | nu˩pui˩˥ | zī˧ |
| 41. | er | pa˩sal˩ | pa˩sal˩˥ | pa˩sal˩˥ |
| 42. | Ona | nū˩ | nū˥˩ | nū˩˥ |
| 43. | ota | pā˩ | pā˥˩ | pā˩˥ |
| 44. | hayvon | ham˥˩sā˩ | ram˥sā˥˩ | ˧am˧sā˩˥ |
| 45. | baliq | sa˩ŋā˩ | sa˩ŋ̊ŋā˥˩ | zāsā˩˥ |
| 46. | qush | sa˩vā˩ | sa˩vā˥˩ | va˥sā˩˥ |
| 47. | it | ui˩ | ui˩˥ | ui˩˥ |
| 48. | suyak | hik˩ | ˩ik˩ | hik˩ |
| 49. | ilon | hūl˥˩ | rūl˥ | ˧l˧ |
| 50. | qurt | caŋ˥˩pati | caŋ˥pati | luŋ˩˥ |
| 51. | daraxt | tʰiŋ˩ | tʰiŋ˩˥ | siŋ˩˥ |
| 52. | o'rmon | ham˥˩nuai˩ | ram˥n̥nuai˩˥ | ɡam˧lak˥ |
| 53. | tayoq | tiaŋ˩ | tiaŋ˩˥ | ciaŋ˩˥xut˩ |
| 54. | meva | haʔ˥ | raʔ˩ | ɡaʔ˩ |
| 55. | urug ' | cī˩ | tʰlāi˩cī˥˩ | xāi˥˩cī˩˥ |
| 56. | barg | naʔ˩ | n̥naʔ˩ | teʔ˩ |
| 57. | ildiz | zuŋ˩ | zuŋ˩˥ | zuŋ˩˥ |
| 58. | qobiq | tʰiŋ˩hōŋ˥˩ | tʰiŋ˩hōŋ˥ | siŋ˩˥hōŋ˧ |
| 59. | gul | paki | paŋ˩parā | paki |
| 60. | o't | kiak˩ | l̥lo˥bet˩ | lou˧pā˩˥, kiak˩˥ |
| 61. | arqon | kʰāu˥˩ | ɕui˩zēn˥ | xāu˧ |
| 62. | teri | vun˩ | vun˩˥ | vun˩˥ |
| 63. | go'sht | sā˩ | sā˥˩ | sā˩˥ |
| 64. | qon | tʰī˩ | tʰī˩˥ | sī˩˥ |
| 65. | suyak | huʔ˩ | ruʔ˩ | ʔ˩uʔ˩ |
| 66. | yog ' | sa˩tʰāu˩˥ | sa˩ɕiak˥˩ | sa˥tʰāu˥˩ |
| 67. | tuxum | tui˥˩ | tui˥ | tūi˧ |
| 68. | shox | kī˩ | kī˥˩ | kī˩˥ |
| 69. | quyruq | mei˩ | mei˩˥ | mei˩˥ |
| 70. | patlar | mul˩ | m̥mul˩˥ | mul˩˥ |
| 71. | Soch | sam˩ | sam˩˥ | sam˩˥ |
| 72. | bosh | lū˥˩ | lū˥ | lū˧ |
| 73. | quloq | beŋ˥˩ | beŋ˥ | bil˩˥ |
| 74. | ko'z | mit˩ | mit˩ | mit˩ |
| 75. | burun | nāk˩˥ | nār˥ | nāk˥˩ |
| 76. | og'iz | kam˥˩ | kā˥ | kam˧ |
| 77. | tish | hā˥˩ | hā˥ | hā˧ |
| 78. | til | lei˥˩ | lei˥ | lei˧ |
| 79. | mix | qalay˩ | qalay˩˥ | cin˩˥ |
| 80. | oyoq | kēŋ˩pʰaʔ˥ | ke˩pʰaʔ˩ | xe˩pēk˩˥ |
| 81. | oyoq | kēŋ˩ | kē˩ | xē˥˩ |
| 82. | tizza | kʰūp˩ | kʰūp˥˩ | xūk˩˥ |
| 83. | qo'l | kʰut˩ | kut˩ | xut˩ |
| 84. | qanot | tʰā˩˥ | tʰlā˩ | xā˥˩ |
| 85. | qorin | dul˩˥ | dul˩ | il˧pī˩˥ |
| 86. | ichaklar | salom | rīl˥ | ˧il˧ |
| 87. | bo'yin | ŋōŋ˥˩ | ŋ̊ŋōŋ˥ | ŋōŋ˧ |
| 88. | orqaga | nuŋ˥˩zāŋ˥˩ | n̥nuŋ˥zāŋ˥ | nuŋ˧zāŋ˧ |
| 89. | ko'krak | nōi˩ | n̥nu˩tē˩˥ | nōi˩˥ |
| 90. | yurak | luŋ˥˩ | luŋ˥ | luŋ˧ |
| 91. | jigar | tʰin˩˥ | tʰin˩ | gunoh˥˩ |
| 92. | ichmoq | nē˩ | in˥ | dōn˧ |
| 93. | yemoq | cā˩ | ei˥ | nē˩˥ |
| 94. | tishlamoq | Uy hayvoni | seʔ˩ | Uy hayvoni |
| 95. | emish | cōp˥˩ | fōp˥˩ | tōp˩˥ |
| 96. | tupurmoq | sia˥˩ | cʰāk˥˩ | sia˩˥ |
| 97. | qusmoq | luak˩ | luak˥˩ | lua˥˩ |
| 98. | puflamoq | sēm˥˩ | cʰēm˥ | mūt˧ |
| 99. | nafas olish | tʰō˩ | tʰō˥˩ | nāk˧ |
| 100. | kulmoq | nī˥˩ | nui˥ | nūi˧ |
| 101. | ko'rish uchun | mū˩˥ | m̥mū˩ | mū˥˩ |
| 102. | eshitmoq | tʰei˩˥ | ia˩˥ | zā˩˥ |
| 103. | bilmoq | tʰei˩˥ | ia˩˥ | tʰei˥˩ |
| 104. | o'ylash | aiʔ˩tuaʔ˩ | aiʔ˩tuaʔ˩ | ŋaiʔ˩sun˥˩ |
| 105. | hidlamoq | nam˩˥ | n̥nīm˩ | nam˥˩ |
| 106. | qo'rqmoq | lāu˩ | l̥lāu˩˥ | lāu˩˥ |
| 107. | uxlamoq | ip˩ | mū˥ | iʔ˩mū˧ |
| 108. | yashamoq | salom | ɕiŋ˥ | salom |
| 109. | o'lmoq | tʰī˥˩ | tʰī˥ | sī˧ |
| 110. | o'ldirmoq | tʰat˩ | tʰat˩ | tʰat˩ |
| 111. | jang qilmoq | savol˥˩ | savol˥ | lāi˩˥, ki˩ual˩˥ |
| 112. | ovlamoq | ham˥˩ suak˥˩ | ram˥ vāk˥˩, ram˥ cʰuak˥˩ | ˧am˧ vāk˩˥ |
| 113. | urmoq | vua˩˥ | vua˩ | vua˥˩ |
| 114. | kesmoq | tan˩ | tan˩˥ | tan˩˥ |
| 115. | bo'linmoq | tʰēr˩ | tʰlēr˩˥ | bāl˩˥kēk˩˥ |
| 116. | pichoqlamoq | sun˩˥ | cʰun˩ | sun˥˩ |
| 117. | tirnalmoq | hiat˩ | hiat˥˩ | xuat˩˥ |
| 118. | qazmoq | lāi˩˥ | lāi˩, cou˩˥ | tou˩˥ |
| 119. | suzmoq | tui˩˥ leuʔ˩ | tui˩˥ l̥leuʔ˩ | tūi˩˥ pēk˧ |
| 120. | uchmoq | lēŋ˥˩ | tʰlōk˥˩ | lēŋ˧ |
| 121. | yurmoq | lēŋ˥˩ | lēŋ˥ | lam˩˥ siau˥˩ |
| 122. | kelmoq | hoŋ˩ kel˥˩ | lo˩ kal˥ | oŋ˩˥ pai˧ |
| 123. | yolg'on gapirish | lum˩˥ | lum˩ | lum˥˩ |
| 124. | o'tirish uchun | kʰuŋ˥˩ | ṭhū˥ | tū˧ |
| 125. | turmoq | diŋ˥˩ | diŋ˥ | diŋ˧ |
| 126. | burmoq | vir˩ | vir˩˥ | pei˩˥ |
| 127. | yiqilish | tā˩˥ | tl˩ | kia˥˩ |
| 128. | bermoq | pia˩ | pē˩ | pia˩˥ |
| 129. | bor | nei˩˥ | nei˩ | nei˥˩ |
| 130. | siqmoq | uˀ˩ | uˀ˩ | sūk˧ |
| 131. | silamoq | nōt˩ | nōt˥˩ | nōt˩˥ |
| 132. | yuvish | sil˩˥ | sil˩ | sil˩˥ |
| 133. | o'chirish | sōp˩ | ɕū˩ | sōp˩˥ |
| 134. | tortmoq | pot˩ | pot˩ | kāi˥˩ |
| 135. | itarish | sōn˩ | nam˩˥ | sōn˩˥ |
| 136. | tashlamoq | dēŋ˥˩ | paiʔ˩ | dēŋ˧ |
| 137. | bog'lash | suiʔ˩ | suiʔ˩ | hēn˧ |
| 138. | tikmoq | kʰui˥˩ | ui˥ | xū˧ |
| 139. | sanamoq | siar˥˩ | cʰiar˥ | sim˧ |
| 140. | aytish | shunday qilib men | shunday qilib men | ɡēn˩˥ |
| 141. | kuylamoq | sā˩˥ | zaii | sā˥˩ |
| 142. | amaliy hazillar o'ynash | ciam˩˥niʔ˩dūn˩˥ | in˩fiam˥ | ki˩ciam˥˩nui˩˥ |
| 143. | suzmoq | lāŋ˥˩ | lāŋ˥ | lam˧ |
| 144. | oqib tushmoq | luaŋ˥˩ | luaŋ˥ | luaŋ˧ |
| 145. | muzlatmoq | kʰaŋ˩ | kʰaŋ˥˩ | xal˥˩ |
| 146. | shishmoq | vūŋ˥˩ | vūŋ˥ | bōk˧ |
| 147. | quyosh | nī˥˩ | nī˥ | nī˧ |
| 148. | oy | tʰā˩˥ | tʰlā˩ | xā˥˩ |
| 149. | Yulduz | ˥˩k˥˩sī˩˥ | ar˥sī˩ | ˧k˧sī˥˩ |
| 150. | suv | tui˩ | tui˩˥ | tūi˩˥ |
| 151. | yomg'ir | xuaʔ˩ | ruaʔ˩ | ɡuaʔ˩ |
| 152. | daryo | lui˩˥ | lui˩ | lūi˥˩ |
| 153. | ko'l | dīl˩ | dīl˩˥ | tūi˩˥lī˧ |
| 154. | dengiz | tui˩fin˩riat˩ | tui˩fin˥˩riat˥˩ | tūi˩˥pī˥ |
| 155. | tuz | cī˩˥ | cī˩ | cī˥˩ |
| 156. | tosh | suaŋ˩ | luŋ˩˥ | suaŋ˩˥ |
| 157. | qum | tiau˥˩ | tiau˥ | seʔ˩nēl˩˥ |
| 158. | chang | vāi˥˩vut˩ | vai˥vut˩ | ley˩˥vui˧ |
| 159. | er | lei˩ | lei˩˥ | lei˩˥ |
| 160. | bulut | sūm˩ | cʰūm˩˥ | mei˧ |
| 161. | tuman | ro˩˥mei˩ | ro˩mei˩˥ | xo˥mui˧ |
| 162. | osmon | vān˩˥ | vān˩ | vān˥˩ |
| 163. | shamol | tʰī˥˩ | tʰlī˥ | huiʔ˩ |
| 164. | qor | vūk˥˩ | vūr˥ | vūk˧ |
| 165. | muz | vūk˩kʰal˩ | vūr˥kʰal˥˩ | tūi˩˥xal˥˩ |
| 166. | tutun | mei˩kʰū˩ | mei˩kʰū˥˩ | mei˩˥xū˩˥ |
| 167. | olov | mei˩ | mei˩˥ | mei˩˥ |
| 168. | kul | vāp˩ | vāp˩˥ | vut˩ |
| 169. | yoqmoq | kāŋ˩˥ | kāŋ˩ | kāŋ˥˩ |
| 170. | yo'l | lam˩pui˩ | koŋ˥ | lam˩˥ |
| 171. | tog | tāŋ˥˩ | tlŋ˥ | mual˧ |
| 172. | qizil | san˥˩ | sen˥ | san˧ |
| 173. | yashil | salom | iŋ˥ | eŋ˧ |
| 174. | sariq | eŋ˥˩ | eŋ˥ | nāi˧pāk˧ |
| 175. | oq | vāk˥˩ | vār˥ | kāŋ˧ |
| 176. | qora | dum˥˩ | dum˥ | qusur˧ |
| 177. | kecha | zān˩˥ | zān˩ | zān˥˩ |
| 178. | kun | nī˥˩ | nī˥ | nī˧ |
| 179. | yil | kum˩˥ | kum˩ | kum˥˩ |
| 180. | iliq | lum˥˩ | lum˥ | lum˧ |
| 181. | sovuq | daii | vōt˥˩ | vot˩ |
| 182. | to'liq | dim˩ | kʰat˩ | dim˩˥ |
| 183. | yangi | tʰar˥˩ | tʰar˥ | tʰak˥ |
| 184. | eski | lui˥˩ | hlui˥ | lui˧ |
| 185. | yaxshi | pʰā˩˥ | ṭʰā˩ | hoiʔ˩ |
| 186. | yomon | savol˩ | savol˩˥ | sia˩˥ |
| 187. | chirigan | muat˩ | ṭoiʔ˩ | muat˩˥ |
| 188. | iflos | bolˀ˩loʔ˩ | bolˀ˩l̥loʔ˩ | nīn˥˩ |
| 189. | To'g'riga | ˥˩l˥˩ | ˥l˥ | taŋ˧ |
| 190. | dumaloq | bial˥˩ | bial˥ | bēm˩˥ |
| 191. | o'tkir | salom | iam˥ | salom |
| 192. | xira | bil˩ | bil˩˥ | mōl˩˥ |
| 193. | silliq | nāl˩ | nāl˩˥ | nāl˩˥ |
| 194. | ho'l | nom˥˩ | huʔ˩ | kōt˩˥ |
| 195. | quruq | kou˥˩ | rou˥ | keu˧ |
| 196. | to'g'ri | dik˩ | dik˩ | mān˧, dik˩ |
| 197. | yaqin | nāi˩ | n̥nāi˩˥ | nāi˩˥ |
| 198. | uzoq | lam˩lā˩ | l̥lā˥ | ˧am˧lā˩˥ |
| 199. | to'g'ri | ˩diŋ˩lam˩ | ˩diŋ˩˥lam˩˥ | tak˩lam˩˥ |
| 200. | chap | a˩vei˩lam˩ | a˩vei˩˥lam˩˥ | vei˩˥lam˩˥ |
| 201. | da | aʔ˩ | aʔ˩ | aʔ˩ |
| 202. | yilda | aʔ˩ | aʔ˩ | aʔ˩ |
| 203. | bilan | nēn˩ | nēn˩ | toʔ˩ |
| 204. | va | leʔ˩ | leʔ˩ | leʔ˩ |
| 205. | agar | cʰun˥˩ | cʰuan˥ | leʔ˩ |
| 206. | chunki | a˩vāŋ˩in˥˩ | a˥vāŋ˩in˥ | a˥hiʔ˩ciaŋ˩˥in˧ |
| 207. | ism | miŋ˥˩ | m̥miŋ˥ | min˧ |
Adabiyotlar
- ^ Ralte (Hindiston) da Etnolog (16-nashr, 2009)
- ^ Ralte da Etnolog (18-nashr, 2015)
- ^ Xammarstrom, Xarald; Forkel, Robert; Xaspelmat, Martin, nashr. (2017). "Ralte". Glottolog 3.0. Jena, Germaniya: Maks Plank nomidagi Insoniyat tarixi fanlari instituti.
- Otsuka, Kosei. 2016 yil. Ralte tilining asosiy lug'ati va matni. Osiyo va Afrika tillari va tilshunosligi 10. 325-344.